Koçakdede Mahallesinde, soyadı Dayı olan Hürrem isimli bir vatandaş tarafından Belediyeye devredildiği için Hürrem Dayı ismi ile anılan bu ev, Karaman konut mimarisine ahşap süsleme bakımından ışık tutacak bir yapıdır. Konut, 1800-1838 yıllarına tarihlendirilmektedir. Geç Osmanlı Dönemine ait bir sivil mimari örneğidir. Mabeynli plan tipinde olduğu düşünülen ev günümüzde sofasız plan tipindedir. Selamlık ve başodası olarak tanımlanan iki oda ile bu iki oda arasında yer alan mutfak bulunmaktadır. Her iki oda da kalemişi bitkisel süsleme açısından zengindir ve barok özellik taşır. Selamlık odasının girişinin solunda gusulhane bulunur. Karşı duvarın ortasında taş ocak yer alır. Odanın kuzeyinde ortada sandıklık olmak üzere ağzı açıklar bulunmaktadır. Diğer yüzlerde de ağzı açıklar vardır. Tavan yüzeyi ince çıtalarla süslenmiştir. Dolap kapakları, sergen ve diğer ahşap kısımlar S ve C kıvrımlara, barok özelliklere sahiptir. Başoda da benzer bir yapıya sahiptir. Başoda da ocağın yanında hamam hücresi bulunuyor. Dolap ve ağzı açıklarla tavan ahşap süsleme bakımından zengindir. Çıtalarla süslü tavanın ortasında geometrik süslemeli sekizgen bir tavan göbeği bulunuyor. Başoda da ki ocakta zencerek motifi, kıvrım dallar ve kenger yapraklarından oluşan süslemeler görülmektedir. Mirasın bölünmesi sonucu bütünlüğü bozulmuş bir evdir. Daha sonra ayrılan Hürrem Dayı II Evi ise yapılan eklemelerle birlikte iki katlı ve iç sofalı plan tipinde yapılmıştır. Evin sofası tekne tonozlu ve bursa kemerli olarak yapılmıştır. Bu evde alt katta iki oda ve kiler bulunmaktadır. Bu oda da evin diğer bölümlerinde olduğu gibi kalemişi süsleme, S ve C kıvrımı süslemeli ağzı açık ve dolaplar bulunmaktadır. Çıtalarla süslü tavanın ortasında altı kollu bir yıldız göbek bulunmaktadır. Beyaz kıtık sıvalı tavan eteği üzerinde kalem işi olarak kıvrım dallar arasında yapraklar ve nar çiçekleri bulunmaktadır. Ev kısmen yıkılmış durumda ve tamamen yıkılmak üzereyken Hürrem Dayı mülkiyetinde olan bölümü Karaman Belediyesi tarafından 2005 yılında restore edilmiş, Hürrem Dayı II Evi’nin restorasyonuna ise 2016 yılında başlanmıştır. Hürrem Hanım, 14 Aralık 2019’da Huzurevinde vefat etmiştir.

Hürrem Dayı Evi